“Vàng hóa,” “Nghị định 24” và các nhóm lợi ích

Phạm Hoàng

Theo CTMM

Từ đầu tháng 9/2025 đến thời điểm hiện nay, giá vàng SJC tại các công ty lớn như DOJI, PNJ, Bảo Tín Minh Châu và Mi Hồng tiếp tục duy trì ở mức cao. Cụ thể, vào đầu tháng, vàng SJC được niêm yết quanh mức 133,40 – 135,90 triệu đồng/lượng (mua vào – bán ra).

Chốt phiên giao dịch hôm 20/9, giá vàng miếng SJC được niêm yết ở mức 131-133 triệu đồng/lượng (mua – bán), tăng 1 triệu đồng/lượng ở cả chiều mua vào và bán ra so với mức chốt hôm trước. Giá vàng nhẫn loại 1 – 5 chỉ của SJC chốt phiên ở mức 126,8-129,5 triệu đồng/lượng (mua – bán), tăng 800.000 đồng/lượng ở cả 2 chiều so với mức đóng cửa hôm trước.

Vàng nhẫn 9999 cũng có mức giá tương tự, cho thấy sự ổn định tương đối trong bối cảnh giá vàng thế giới có những phiên tăng mạnh. Sự biến động của các thương hiệu này thường phản ánh tâm lý thị trường và sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp kinh doanh vàng.

1. Tại sao vàng trong nước tăng mạnh hơn vàng thế giới?

Áp lực tâm lý và nguồn cung khan hiếm

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đoàn Thái Sơn giải thích: Bên cạnh giá vàng thế giới tăng vọt, tâm lý lo ngại của người dân khiến nhu cầu tích trữ bùng nổ. Trong khi đó, nguồn cung bị thu hẹp khi tạm ngừng bán vàng SJC trong quá trình chuyển đổi cơ chế quản lý mới. vnexpress.net+1

Chênh lệch “phi lý” so với quốc tế

Giá vàng nội địa có lúc cao hơn thế giới tới 15–20 triệu đồng/lượng (khoảng 10–14%), thậm chí từng chạm ngưỡng 20 triệu đồng/lượng. Tin tức 24h, Báo Thanh Niên, diendandoanhnghiep.vn, kinhtedothi.vn, vnexpress.net

Hoạt động thao túng, găm giữ vàng

Theo Diễn đàn Doanh nghiệp, sau Nghị định 232/2025 vừa sửa đổi Nghị định 24, có hiện tượng các cửa hàng chỉ mua vào mà không bán ra. Điều này tạo ra khan hiếm nhân tạo đến khi người dân xếp hàng mua trong tình trạng giá cao – lợi người đang nắm giữ vàng, và gây khó cho người bán trong khâu thanh toán. diendandoanhnghiep.vn

2. Nghị định 24: giải pháp ổn định hay nút thắt tạo hỗn loạn?

Vai trò tích cực khi mới ban hành

Năm 2012, Nghị định 24 ban hành nhằm siết chặt quản lý kinh doanh vàng, ngăn chặn vàng hóa nền kinh tế, vàng dùng làm phương tiện thanh toán. Kết quả: Ổn định thị trường, góp phần ổn định tỷ giá và ngoại hối. Các chuyên gia và lãnh đạo TPBank, NHNN đều công nhận nghị định đã phát huy tốt trong giai đoạn vĩ mô bất ổn thời đó. baocaovien.vn, Lao động

Nay Nghị định 24 là nút thắt thị trường?

Sau hơn một thập kỷ, nhiều bất cập rõ rệt:

– NHNN độc quyền sản xuất và nhập khẩu vàng miếng, từ 2014 ngừng cấp phép nhập vàng nguyên liệu, dẫn đến nguồn cung hạn chế, vàng SJC được “độc quyền bảo hộ” giá cao hơn thương hiệu khác. Luật sư Việt Nam, Tạp chí Tài chính, Tin tức 24h

– Mối quan hệ giữa giá vàng và tỷ giá có diễn biến bất thường: Trước đây, khi giá vàng tăng, tỷ giá tăng theo; nhưng sau Nghị định 24, tỷ giá lại giảm—phân tích từ mô hình VAR cho thấy như vậy. tapchitaichinh.vn

– Những nút thắt tạo ra chênh lệch lớn và dễ dẫn đến buôn lậu vàng, thất thoát ngoại tệ, bất ổn thị trường. Luật sư Việt Nam, diendandoanhnghiep.vn

Nghị định 24 từng là “công thần” ổn định thị trường, nhưng hiện đã trở thành “nút thắt” tạo ra méo mó, hỗn loạn giá, thiếu cạnh tranh và thiếu minh bạch.

3. “Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”: Lợi khí thao túng hay “hầm trú ẩn” cho nhóm lợi ích?

Cho phép lỗ hổng thao túng thị trường

Cơ chế độc quyền và quản lý chặt tạo ra điều kiện thuận lợi cho nhóm nắm giữ nguồn cung vàng thao túng giá, găm hàng, tạo khan hiếm giả tạo, lợi dụng tâm lý dân để trục lợi. diendandoanhnghiep.vn, Luật sư Việt Nam, Tin tức 24h, kinhtedothi.vn

Hệ thống thiếu minh bạch, thiếu cạnh tranh
Thiếu sàn giao dịch vàng, công cụ phái sinh, dữ liệu thị trường chưa được công khai minh bạch – tất cả đều làm tăng rủi ro thao túng. Tạp chí Kinh tế Sài Gòn, cafef, VietNamNet News

Cơ hội cải cách minh bạch hóa

Dự thảo sửa đổi Nghị định 24 mở rộng nhập khẩu cho doanh nghiệp, xóa bỏ độc quyền, hướng tới cạnh tranh thị trường – được kỳ vọng thu hẹp chênh lệch giá, giảm áp lực tỷ giá, hạn chế đầu cơ và dẫn dòng vốn vào kênh chính thống. Forbes Việt Nam, Tạp chí Kinh tế Sài Gòn, diendandoanhnghiep.vn, cafef

Nếu không kiểm soát tốt, lại là mỏ lợi ích mới

Nếu quá trình cấp phép phức tạp, lạm dụng giấy phép con, chỉ dành cho vài doanh nghiệp thân thiết thì chính sách cải cách dễ trở thành “trò đổi chác quyền lực” – một “hầm trú ẩn” tinh vi khác cho lợi ích nhóm. diendandoanhnghiep.vn, Tin tức 24h

Kết luận:

1. Giá vàng trong nước nhảy múa vượt thế giới là hệ quả của tâm lý xã hội, cung khan cục bộ và hoạt động thao túng từ nhóm quyền lực nắm nguồn cung.

2. Nghị định 24, vốn hữu dụng năm xưa, nay đang bó chân thị trường, tạo ra hệ lụy méo mó, chênh lệch lớn, và dễ bị lợi dụng.

3. Kinh tế thị trường định hướng XHCN có thể là con dao hai lưỡi: Nếu được vận hành minh bạch, sẽ là cơ hội định hình thị trường vàng lành mạnh; nếu không, lại là miếng mồi cho nhóm lợi ích thao túng.-

Bình luận về bài viết này