Dương Quốc Chính

Theo VNTB

Có những thủ tục rất đơn giản và phổ biến, nhưng thực hiện online là cả vấn đề. Đặc biệt là việc đồng bộ hóa dữ liệu giữa các cơ quan là không đơn giản. Ách tắc chỗ đó.

Vừa rồi mình có mấy trải nghiệm về thủ tục hành chính, coi như lấy thân mình làm chuột bạch xem tình hình chuyển đổi số hiện đang tới khúc nào. Xin được kể lại 100% sự thật. Xin lưu ý mình là thằng có kỹ năng công nghệ, đầu óc nảy số nhanh hơn trung bình ngoài xã hội.

Đầu tiên là việc mình cần phải chuyển đổi mã số thuế thu nhập cá nhân cũ thành trùng với số CCCD. Đầu tiên, mình nghĩ rằng chuyện này nó quá đơn giản. Vì CCCD mình có rồi, đã có VNeID mức 2. Mình tra trên trang của bên thuế cũng ra mã số thuế cũ. Vậy thì chắc chỉ cần vào VneID bấm cập nhật, nó sẽ sync dữ liệu qua bên app của ngành thuế (eTax mobile) là xong. Bởi vì cái mã số cũ của mình là dựa trên CMND, VNeID nó cũng nắm được số CMND của mình, 2 bên đều có dữ liệu đó thì nó sync qua nhau phút mốt.

Nhưng chuyện đời nó đâu đơn giản thế, mình khai online không được. Nó không có tính năng như mình đoán ở trên. Nó yêu cầu đến cơ quan thuế để mần offline, chính là Chi cục thuế quận ngày xưa. OK, rảnh thì offline luôn.

Ban đầu mình tưởng off thì off, nó cũng phải cải cách tý. Nên chỉ đem theo CCCD và điện thoại, để trình được cái VNeID. Bà chị 1 cửa rất nhẹ nhàng, nhiệt tình, mát tính, OK thái độ. Nhưng quy trình của cơ quan chị vẫn là quay tay như ngày nào.

Việc của chị chỉ là hỏi mình về số CCCD, rồi chị gõ cạch cạch để cập nhật hệ thống. Nhưng chị vẫn yêu cầu mình lấy tờ khai in sẵn, điền tay vào, xong rồi chị nhận cái tờ đó và gõ số CCCD của mình vào máy tính để nó cập nhật dữ liệu.

Chưa xong, chị yêu cầu mình phải đi photocopy cái CCCD để nộp kèm tờ khai kia. Có nghĩa là cơ quan thuế vẫn cần 1 bản lưu bằng giấy của việc cập nhật mỗi cái CCCD thay cho CMND của 1 công dân đã làm việc đó trên app VNeID! Nó nhảm chỗ đó.

Mình cay nhất là ở đó lại không có máy photo, trời thì mưa, lại phải quay ra lấy xe đi tìm hàng photo. Rất nản. Dù thủ tục hành chính nó siêu đơn giản như vậy. Mình đọc ở đó có mẫu khai thủ tục khai người phụ thuộc (để trừ thuế TNCN), mới hỏi bà chị là cái này khai online được chứ. Chị bảo được, thế là mình về.

Nhưng về rồi khai online người phụ thuộc lên VNeID cũng không dễ. Khai đứa bé dưới 18 tuổi thì VNeID nó nhận ngay. Còn khai thằng lớn 18 tuổi (đang học ĐH), thì VNeID không chấp nhận. Thế là lại chạy đi khai offline tiếp.

Đầu tiên chạy ra phường, thì phường bảo bây giờ không cần phường xác nhận nữa. Ra cơ quan thuế được rồi, do mới có thông tư hướng dẫn (trước thì thuế bảo phải có xác nhận ở phường).

Lại ra thuế, cũng khai vào tờ giấy, quay tay hết, rồi cũng phải đi photo thẻ SV của thằng lớn để chứng minh nó phụ thuộc. Rồi chị kia lại gõ lạch cạch từ tờ khai đó để cập nhật, chờ 1 tuần có kết quả.

Câu hỏi đặt ra, tại sao lại phải photo và khai ra tờ giấy? Sao không để công dân ngồi nhà chụp cái CCCD, thẻ SV. Hoặc nếu làm offline thì công chức chụp, scan cái đó, rồi tự gõ số CCCD, số thẻ SV là xong, tại sao phải có tờ khai? Mình đi cập nhật CCCD thay CMND ở ngân hàng là người ta hỏi mình số CCCD, họ tự cập nhật, rồi in ra 1 bản để mình ký xác nhận là xong. Không cần photo gì cả.

Hoặc sao không hướng dẫn công dân, khi làm offline, từ làm các nội dung trên bằng app ngành hay VNeID?

Đấy là vấn đề 0.4 của bên thuế. Còn bên CA, về tổng thể thì có vẻ ổn hơn bên thuế về chuyển đổi số, nhưng tính liên thông dữ liệu là vẫn chưa có.

Ví dụ, mình đổi bằng lái xe, bằng mới nó phọt lên VNeTraffice của bên CSGT sau 3 ngày xong thủ tục, thế là OK. Nhưng bấm nút cập nhật sang bên VNeID thì nửa tháng chưa thấy sang, vẫn hiển thị bằng cũ đã hết hạn. Dù dữ liệu trong ngành CA cả đó. Bên VNeID cũng có khai người phụ thuộc. Mình khai offline bên thuế, nó đã lên eTax Mobille sau 1 tuần. Nhưng bên VNeID không cập nhật, vẫn không chấp nhận thằng lớn! Dù mình đã khai lại sau khi bên kia đã cập nhật, vẫn không chấp nhận.

Hôm nọ đi máy bay định test bằng VNeID nhưng thua vì mạng lag, chắc do nhiều người truy cập cái đó ở sân bay. Nên dùng app là rất hên xui chỗ này.

Hôm nọ mình đi đăng kiểm. Anh em cán bộ ĐK bảo là phí đăng kiểm phải thu tiền mặt để còn…dễ trả lại, khi đăng kiểm không được, do không truy cập được dữ liệu phạt nguội. Có hôm bị kẹt cả ngày không vào được hệ thống, thì phải trả lại tiền cho khách. Mà trả tiền mặt nó dễ chứ nộp online thì khó mà trả.

Hôm trước ông anh mình làm hộ chiếu online thì kẹt ở chỗ không được chấp nhận ảnh. Ông ấy phải nhờ mình lấy photoshop chỉnh, thực ra chỉ là căn lại tỷ lệ to nhỏ, lên xuống, mà mãi không được chấp nhận! Tại sao app hay web của Cục Xuất nhập cảnh không tự động chỉnh cái đó?

Khi mình nộp hồ sơ đổi bằng lái online thì web nhận hồ sơ của CSGT đã tự động chỉnh ảnh cho mình. Nó báo ảnh chưa đạt và nó tự căn chỉnh lại trong 30s. Nhưng mình đánh giá nó vẫn ngu ở chỗ không tự động đổi màu nền ảnh cho khách, phải tự đổi. Tại nó hài ở chỗ hồ sơ đổi bằng thì đòi nền màu xanh, còn giấy khám sức khỏe lại đòi ảnh nền trắng! Nếu không rành photoshop hay AI là tự đổi cũng phiền.

Tóm lại, có những thủ tục rất đơn giản và phổ biến, nhưng thực hiện online là cả vấn đề. Đặc biệt là việc đồng bộ hóa dữ liệu giữa các cơ quan là không đơn giản. Ách tắc chỗ đó.

Về mặt công nghệ, ví dụ việc tự động căn chỉnh ảnh chân dung, chụp tài liệu để upload…lẽ ra các app nên dùng chung của 1 công ty phần mềm. Vì nó giống hệt nhau, nhưng có thằng ngu thằng khôn, có thằng không biết làm, bắt quay tay. Nói chung là mỗi ngành đều tự làm cái riêng của mình, trong khi app của mỗi ngành đều có rất nhiều điểm chung. Việc xác thực dữ liệu, upload dữ liệu…là giống nhau, chỉ có xử lý dữ liệu là mỗi ngành sẽ khác nhau.

Lẽ ra cần có 1 cổng thủ tục hành chính công chung cả nước, rồi mỗi ngành có 1 cổng con bên trong, log in vào cổng chính chỉ cần duy nhất 1 chìa khóa là VNeID mà thôi, đây mỗi ông vẫn có riêng.

Người dân nào không rành công nghệ sẽ rất nhục khi làm thủ tục hành chính công. Các cơ quan nên có bộ phận hướng dẫn công dân làm thủ tục offline thay vì bắt khai bằng giấy như cũ, người già được miễn phí. Việc này có thể xã hội hóa, cho mấy em giống cò ngày xưa ngồi ở sảnh làm dịch vụ khai hồ sơ online. Mình biết bên đăng ký xe của CSGT là có, mà phí hơi cao quá. 200k/hồ sơ (1 năm trước). 50k là hợp lý, nhân văn. Vì không hề nhanh hơn mà chỉ đỡ công khai. Nó khai 5 phút kiếm 50k hợp lý rồi. Dịch vụ này nên được kiểm soát giá hợp lý là OK.

Nói chung năm 2026-2028 sẽ là năm gian truân cho cả dân lẫn cán bộ, vì nó là giao thời để bước vào kỷ nguyên vươn mình. Các thủ tục hành chính này nếu số hóa lởm khởm thì thay vì giúp vươn mình nó sẽ đào hố chôn các nhà cải cách. Nếu công nghệ còn ngu thì đừng vội dùng để chấm điểm công dân.

Trên đây là các trải nghiệm cá nhân, trực tiếp, thực tế, không phải hóng ở đâu. Mình mà đi làm thanh tra, bắt lỗi anh em thì chắc còn nhiều vấn đề nữa. Không hiểu góp ý kiểu này sẽ được cộng điểm hay trừ điểm công dân?!

__________

Nguồn:

https://www.facebook.com/share/p/1GELyXjpVH/?mibextid=wwXIfr