Anh Vũ

Theo RFI

Phiên bản mới nhất của kế hoạch hòa bình do Hoa Kỳ đề xuất nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ukraina đã được tổng thống Volodymyr Zelensky công bố ngày 24/12/2025. Văn bản cho thấy mức độ đồng thuận lớn giữa Kiev và Washington, nhưng hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận về vấn đề lãnh thổ. Văn bản sửa đổi này có thể sẽ không được Nga chấp nhận, do Matxcơva chưa sẵn sàng từ bỏ hay giảm nhẹ các yêu sách của mình.

Kế hoạch mới gồm 20 điểm được điều chỉnh sau nhiều tuần đàm phán với các đại diện của Mỹ. Nội dung lần này có sự thay đổi rõ rệt so với bản dự thảo 28 điểm được công bố hồi tháng 11, cho thấy lập trường Ukraina và Mỹ gần nhau hơn, đặc biệt về các bảo đảm an ninh.

Tổng thống Zelensky cho biết Hoa Kỳ sẽ gửi kế hoạch này tới Matxcơva trong ngày, với hy vọng nhận được phản hồi sớm. Diễn biến này phản ánh nỗ lực của Washington, trong đó có vai trò của tổng thống Mỹ Donald Trump, nhằm đạt được một thỏa thuận trước dịp Giáng Sinh.

Đáng chú ý là dự thảo không cấm việc triển khai quân đội NATO tại Ukraina và cũng không buộc Kiev phải từ bỏ mục tiêu gia nhập NATO, hai yêu cầu then chốt trước đây của Nga. Tổng thống Zelensky khẳng định quyết định kết nạp Ukraina hay không là thẩm quyền của NATO và Ukraina không chấp nhận sửa đổi Hiến Pháp để từ bỏ tham vọng này. Ngoài ra, ông Zelensky cho biết sau khi đạt được thỏa thuận hòa bình, Ukraina sẽ tổ chức bầu cử tổng thống, còn mọi quyết định rút quân phải được người dân phê chuẩn thông qua trưng cầu dân ý.

Thông tín viên Emmanuelle Chaze từ Kharkiv cho biết thêm thông tin :

Trong dự thảo thỏa thuận khung về hòa bình mà ông Volodymyr Zelensky khen ngợi là một bước tiến đáng kể, tổng thống Ukraina mở đường cho việc thiết lập một vùng phi quân sự, nhưng với điều kiện “đóng băng” mặt trận ở các vị trí hiện nay.

Văn bản cũng nêu rõ các bảo đảm an ninh cho Ukraina nếu thỏa thuận được Nga ký. Trong trường hợp Nga tiến hành một cuộc xâm lược mới, Matxcơva sẽ phải hứng chịu các trừng phạt kinh tế mới, và các đồng minh của Kiev sẽ can thiệp quân sự theo một cơ chế phòng thủ tương tự Điều 5 của NATO, với điều kiện Ukraina không phải là bên nổ súng trước.

Một bảo đảm an ninh khác là phải có lộ trình rõ ràng để Ukraina gia nhập Liên Hiệp Châu Âu, cùng với khả năng thiết lập một đặc khu kinh tế. Văn bản này được phía Ukraina đánh giá là dễ chấp nhận hơn so với bản trước đó và có thể được Hoa Kỳ đề xuất với Matxcơva ngay trong ngày 24/12. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có dấu hiệu nào cho thấy Matxcơva sẽ chấp thuận.

Trong cuộc họp báo thường niên dưới đây, Vladimir Putin cũng đã cảnh báo sẽ tiếp tục theo đuổi các mục tiêu bằng biện pháp quân sự nếu những yêu sách của Ngatại Ukraina không được chấp nhận theo con đường ngoại giao.

Nhiều điểm mâu thuẫn với đòi hỏi của Nga

Nhìn vào lập trường từ trước tới giờ của điện Kremlin, khả năng Matxcơva chấp nhận phiên bản mới của kế hoạch hòa bình là thấp, dù không thể loại trừ hoàn toàn. Trong bối cảnh quân đội Nga đang giành thêm lợi thế trên chiến trường, Matxcơva không có động cơ nàođể chấp nhận “đóng băng xung đột” khi chưa đạt được các mục tiêu lãnh thổ tối đa.

Thông tín viên Jean-Didier Revoin từ Matxcơva phân tích những điểm khác biệt về lập trường giữa hai bên trong phiên bản mới :

Matxcơva khẳng định có liên hệ chặt chẽ với Washington. Theo điện Kremlin, Nhà Trắng biết rõ các điểm mấu chốt trong lập trường của Nga về việc giải quyết xung đột Ukraina.

Theo các chi tiết do phủ tổng thống Ukraina công bố, những điểm bất đồng trong đàm phán rất đáng chú ý. Thứ nhất, việc đóng băng chiến tuyến hiện tại. Đây là yêu cầu then chốt của Volodymyr Zelensky, nhưng lại không thể chấp nhận được đối với Nga, vẫn đòi Ukraina rút quân khỏi các vùng lãnh thổ mà Liên Bang Nga đã sáp nhập.

Thứ hai, việc Ukraina không gia nhập NATO. Yêu cầu vô điều kiện này của Matxcơva lại không nằm trong 20 điểm mà Volodymyr Zelensky nêu ra. Cuối cùng là việc triển khai lực lượng can thiệp ở Ukraina, điều mà Kiev rất mong muốn và Matxcơva chỉ chấp nhận với điều kiện là các binh sĩ được giao nhiệm vụ giữ gìn hòa bình không đến từ các nước NATO.

Còn lại là vấn đề đảm bảo an ninh. Các đảm bảo cho Ukraina được đề cập, nhưng không nói gì về những điều mà Matxcơva đã yêu cầu từ đầu cuộc xung đột.

Hiện tại, Matxcơva cho biết đang chuẩn bị phản hồi cho Washington, nhưng nhấn mạnh không có cuộc gặp nào giữa Vladimir Putin và Donald Trump được dự kiến.