Phạm Phú Thép

Theo Tiengdan

Ông Trần Đức Nguyên, nguyên là Tổ trưởng tổ tư vấn của Thủ tướng Võ Văn Kiệt kể, những năm cuối đời ông Kiệt rất quan tâm đến việc đổi mới thể chế chính trị. Ông cho rằng kinh tế và xã hội phát triển thì phải thay đổi mô hình phát triển đất nước để theo kịp với cuộc sống. Ông Nguyên là người Ba Đồn (Quảng Bình), quê ở làng Thọ Linh một làng cổ ở xã Quảng Sơn, bên dòng sông Nan, một nhánh của dòng sông Gianh. Thép tự hào là người cùng quê Ba Đồn với người tài Trần Đức Nguyên.

Ông Võ Văn Kiệt đã có một tham luận đột phá về quan điểm cụ thể của mình trong cách bầu cử và làm việc của Quốc hội trong cuộc hội thảo Kỷ niệm 60 năm nhân dân cả nước bỏ phiếu bầu Quốc hội năm 1946 được đánh giá là rất mạnh mẽ, “vì một Quốc hội đại diện cho dân”.

Có lần ông Kiệt hỏi ông Nguyên:

– Qua kỳ bầu cử Quốc hội vừa rồi, có nhớ anh đã bầu cho ai không?

Ông Nguyên lúng túng đỏ mặt, vì quả thực là không nhớ và cũng chưa một lần tiếp xúc người mình đã bầu. Ông Kiệt cười và nói:

– Tôi hỏi nhiều người khác họ cũng trả lời tương tự. Những người hiểu biết và quan hệ xã hội rộng rãi như các anh mà còn như vậy thì nói gì đến đông đảo nhân dân.

Ông Kiệt bỏ công sức nghiên cứu mô hình bầu cử nghị sĩ ở Singapore và Mỹ. Và ông đã kểt luận, dân số và điều kiện nước ta hoàn toàn có thể áp dụng cách tổ chức đơn vị bầu cử nghị sỹ như các nước này. Muốn dân chủ hóa đất nước thì Quốc hội thật sự đại diện cho dân.

Câu chuyện này Thép chép lại từ bài viết “Những kiến nghị rất tâm huyết cuối đời của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt” của ông Trần Đức Nguyên.

Có một đề nghị rất chi là mới của ông Kiệt mà bao lần cứ đưa vào tút rồi không dám nói ra. Đó là ông đề nghị: “Cần thay đổi tỷ lệ đảng viên trong Quốc hội, tỷ lệ này chiếm trên 90% trong khi đảng viên chỉ chiếm 5% đến 6% trong tổng cử tri cả nước là không hợp lý”. “Số đảng viên chiếm tỷ lệ bao nhiêu là hợp lý? Con số này có lẽ cần tính toán cụ thể cho từng thời kỳ. Tuy nhiên một đảng cầm quyền chỉ cần có được đa số trên 50% số ghế trong Quốc hội là đủ”.

Ông Kiệt nói, công cuộc ‘Đổi mới’ của ta bắt đầu từ đổi mới tư duy, chấp nhận nhiều điểm khác với quan điểm chính thống. Và ông có câu khuyên nên tránh “độc quyền chân lý, áp đặt tư duy, quy kết tùy tiện”…

Đọc Võ Văn Kiệt thấy ông đau đáu sự thay đổi nhất là thay đổi tầm nhìn cho đất nước.

Nếu một đảng cầm quyền mà không tập hợp được những người ưu tú đế cho “đảng trí” không cao bằng “dân trí” thì rất dễ xẩy ra tình trạng đảng sẽ dùng quyền hành để lãnh đạo thay vì dùng khả năng thuyết phục và vai trò tiên phong của mình.

(Trích Võ Văn Kiệt, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2008).

_____

Bài liên quan:

Bài 1: Kẻ sĩ dưới thời Võ Văn Kiệt

Bài 2: Võ Văn Kiệt cứu đói cho Sài Gòn đến khát vọng lãnh tụ