Theo BBC

Chính quyền Trump đang triệu hồi gần 30 nhà ngoại giao từ các vị trí đại sứ và các chức vụ cấp cao khác tại đại sứ quán ở nước ngoài, trong đó có đại sứ Mỹ tại Việt Nam.

Động thái này được cho là nhằm tái định hình bộ máy ngoại giao của Mỹ theo định hướng chính sách “Nước Mỹ trên hết”, nhưng cũng làm dấy lên lo ngại từ một số nghị sĩ cũng như nghiệp đoàn đại diện cho các nhà ngoại giao Mỹ.

Hãng thông tấn AP hôm 22/12 dẫn lời hai quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ giấu tên cho biết lãnh đạo phái bộ ngoại giao tại ít nhất 29 quốc gia đã nhận được thông báo rằng nhiệm kỳ của họ sẽ kết thúc vào tháng 1/2026.

Những người này đều nhậm chức dưới thời ông Biden, nhưng đã vượt qua đợt rà soát sơ bộ trong những tháng đầu nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump.

Theo AP, hai quan chức giấu tên cho biết những nhà ngoại giao bị triệu hồi sẽ không mất việc, mà có thể trở về Washington nhận nhiệm vụ khác nếu có nguyện vọng.

Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận về số lượng cụ thể hoặc các đại sứ bị ảnh hưởng, nhưng bảo vệ quyết định này, gọi đây là “một quy trình tiêu chuẩn trong bất kỳ chính quyền nào”.

Bộ này lưu ý rằng đại sứ là “người đại diện cá nhân của tổng thống và tổng thống có quyền đảm bảo rằng ông có những cá nhân tại các quốc gia này thúc đẩy chương trình nghị sự ‘Nước Mỹ trên hết'”.

Các đại sứ của Mỹ phục vụ theo quyết định của tổng thống, mặc dù thông thường họ ở vị trí của mình trong khoảng ba đến bốn năm.

Châu Phi là lục địa bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi các đợt điều chuyển, với các đại sứ từ 13 quốc gia bị thay thế là: Burundi, Cameroon, Cape Verde, Gabon, Bờ Biển Ngà, Madagascar, Mauritius, Niger, Nigeria, Rwanda, Senegal, Somalia và Uganda.

Tiếp theo là châu Á, với những thay đổi đại sứ tại sáu quốc gia: Fiji, Lào, Quần đảo Marshall, Papua New Guinea, Philippines và Việt Nam.

Bốn nước châu Âu, cùng một số quốc gia Trung Đông, Nam Á, Trung Á và Tây Bán cầu cũng nằm trong diện điều chỉnh.

Đại sứ Việt Nam hiện tại là ông Marc E. Knapper, đã nhậm chức từ đầu năm 2022, là đại sứ thứ 8 của Mỹ tại Việt Nam kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ ngoại giao năm 1995.

Bị lên án

Politico là cơ quan truyền thông đầu tiên đưa tin về đợt triệu hồi đại sứ nói trên.

Trang này dẫn lời ông John Dinkelman, Chủ tịch Hiệp hội Ngành Ngoại giao Mỹ (AFSA) cho biết một số đại sứ đã nhận được thông báo qua điện thoại rằng họ phải rời nhiệm sở trước ngày 15 hoặc 16/1/2026.

Tờ báo Mỹ này nhận định đây là động thái thay đổi lớn nhất trong hàng ngũ ngoại giao dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Điều này đặc biệt bất thường vì nó liên quan đến các đặc phái viên xuất thân từ ngành ngoại giao chuyên nghiệp.

Thông thường, khi một tổng thống mới nhậm chức, các đại sứ là người được bổ nhiệm mang tính chính trị sẽ bị thay thế.

Tuy nhiên, các nhà ngoại giao chuyên nghiệp thường được phép tiếp tục phục vụ, bởi họ thường phục vụ đến hết nhiệm kỳ, thực thi chỉ đạo của bất kỳ ai ở Nhà Trắng, bất kể đảng phái chính trị.

Nhưng tờ báo này cho rằng cho rằng chính quyền Trump tỏ ra ít tin tưởng vào đội ngũ chuyên nghiệp tại Bộ Ngoại giao.

Các quan chức trong chính quyền Trump 2.0 đã gọi Bộ Ngoại giao là một “thành trì của chủ nghĩa tự do”, và chính quyền này đã đẩy hàng ngàn nhân viên của bộ ra khỏi hệ thống.

Ông Dinkelman lên án các hành động của chính quyền Mỹ, cho rằng chúng sẽ làm tổn hại đến vị thế của nền ngoại giao Mỹ.

“Điều này tiếp tục làm suy yếu niềm tin vào khả năng của ngành Ngoại giao chuyên nghiệp trong việc thực thi hiệu quả các chính sách của ban lãnh đạo được bầu của đất nước chúng ta,” ông nói.

Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen (Đảng Dân chủ – bang New Hampshire), thành viên cao cấp của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ cho biết nước Mỹ hiện có khoảng 80 vị trí đại sứ bị bỏ trống.

“Thế nhưng, Tổng thống Trump đang trao vai trò lãnh đạo của Mỹ cho Trung Quốc và Nga bằng cách loại bỏ những đại sứ chuyên nghiệp đủ năng lực, những người phục vụ tận tụy bất kể ai đang nắm quyền”, Politico dẫn lời bà Shaheen.