Thanh HàTheo RFI

Bảo đảm các nguồn cung ổn định về khoáng sản và năng lượng không qua trung gian của Nga : Nhật Bản và 5 nước Trung Á đã đạt được thỏa thuận về việc phát triển một « hành lang biển Caspi » nhân thượng đỉnh tổ chức tại Tokyo hôm 20/12/2025. Sự kiện diễn ra trong bối cảnh Nga và Trung Quốc đang tìm cách mở rộng ảnh hưởng thương mại và kinh tế của họ tại khu vực giàu vốn từng thuộc về Liên Xô cũ.

Theo báo tài chính Nikkei Asia, trong cương vị chủ nhà, thủ tướng Nhật Sanae Takaichi đã tiếp lãnh đạo 5 nước Trung Á, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tadjikistan, Turkmenistan và Uzbekistan. Các bên liên quan đã thông qua bản « tuyên bố Tokyo », với những cam kết giảm phát thải carbon, tạo thuận lợi cho logistics và hợp tác trong phát triển nguồn nhân lực và nhất là « phát triển một tuyến vận tải kết nối Trung Á với châu Âu mà không đi qua Nga, nhằm bảo đảm nguồn cung ổn định các khoáng sản quan trọng và năng lượng ».

Khai mạc cuộc họp thủ tướng Nhật lưu ý : « Bối cảnh quốc tế đã thay đổi sâu rộng và tầm quan trọng của khu vực Trung Á đang gia tăng như một tuyến thương mại kết nối châu Á và châu Âu ». Các bên nhất trí phát triển dự án « hành lang Biển Caspi » nhằm ổn định các nguồn cung cấp khoáng sản thiết yếu và năng lượng như dầu mỏ hay khí đốt.

Đây là lần đầu tiên thượng đỉnh giữa Nhật Bản và 5 nước Trung Á được tổ chức trên xứ hoa anh đào. Ban đầu, cuộc họp được dự kiến tổ chức vào tháng 08/2024 tại Kazakhstan do khi đó thủ tướng Nhật, Fumio Kishida, hủy chuyến đi trong bối cảnh có cảnh báo về khả năng cao hơn bình thường là sẽ xảy ra một trận động đất lớn trên diện rộng tại Nhật Bản.

Thượng đỉnh giữa Nhật Bản và các đối tác Trung Á diễn ra trong bối cảnh Nhật Bản và Trung Quốc đang rơi vào một cuộc khủng hoảng ngoại giao vì vấn đề Đài Loan, trong khi quan hệ Bắc Kinh – Matxcơva ngày càng mật thiết và các nước Trung Á thận trọng hơn với nước Nga kể từ khi tổng thống Vladimir Putin khởi động chiến tranh Ukraina. Và Nhật Bản là một quốc gia phụ thuộc vào năng lượng nước ngoài.