Trân Văn

Theo Nguoi-viet

Nếu chịu khó theo dõi diễn biến trên mạng xã hội trong hai tuần vừa qua, bất kỳ ai cũng có thể thấy phần lớn công chúng đi từ phấn khích đến thất vọng về những tin đồn liên quan đến những cá nhân được Ban Chấp Hành Trung Ương (BCH TƯ) đảng CSVN khóa này (khóa 13) chọn làm lãnh đạo đảng CSVN khóa tới.

Khởi đầu, nhiều người phấn khích trước tin ông Tô Lâm bị buộc phải rời cương vị hiện tại (tổng bí thư) ở nhiệm kỳ tới. Kế đó, không ít người thất vọng khi nghe nói, đội ngũ lãnh đạo Bộ Chính Trị đảng CSVN nhiệm kỳ tới (khóa 14) gần như không có thay đổi nào đáng kể.

Sẽ có nhiều cá nhân lẽ ra phải rời chính trường vì quá độ tuổi đã được xác định trong Điều Lệ Đảng CSVN nhưng cuối cùng vẫn tiếp tục “cầm cân, nảy mực” vì được BCH TƯ đảng khóa này xem là “trường hợp đặc biệt!”

Tuyên bố của ông Tô Lâm về việc lựa chọn cá nhân lãnh đạo đảng CSVN nhiệm kỳ tới phải có “năm cộng” (ngoài các tiêu chí như đã biết phải thêm năm yếu tố là “đức, tài, uy tín, tầm nhìn, khả năng triển khai mục tiêu lớn”) giống như một kiểu nói đùa làm thiên hạ… ứa lệ!

Cứ nhìn vào những chuyện đã biết và đang thấy hẳn sẽ nhận ra ông Tô Lâm là trường hợp đầu tiên phỉ báng “năm cộng” do chính ông đề ra.

Năm 2018, Thanh Tra Chính Phủ (TTCP) công bố kết luận thanh tra (KLTT) vụ Mobifone (doanh nghiệp nhà nước) dùng công quỹ mua 95% cổ phần của AVG (tập đoàn tư nhân do ông Phạm Nhật Vũ – em ruột của ông Phạm Nhật Vượng làm chủ). Theo đó, thương vụ hồi 2014 khiến nhà nước mất ít nhất 7,000 tỷ, khởi động từ ba công văn do ông Tô Lâm (khi ấy là thứ trưởng Bộ Công An) ký.

Trong KLTT vừa đề cập, TTCP khẳng định, cả ba công văn mà ông Tô Lâm đã ký đều “không phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền theo quy định” và đề nghị “thủ tướng chỉ đạo Bộ Công An tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật các tổ chức, cá nhân thuộc Bộ Công An trong việc tham mưu ban hành ba văn bản tham gia ý kiến với Bộ Thông Tin Truyền Thông. Tuy nhiên, không rõ bằng cách nào, Thượng Tướng Tô Lâm vẫn “bình an, vô sự,” từ thứ trưởng Bộ Công An trở thành bộ trưởng Bộ Công An và vào Bộ Chính Trị!

Cũng trong năm 2018, Đức trục xuất hai nhân viên ngoại giao của Việt Nam, tuyên bố tạm hoãn thực hiện một số dự án hỗ trợ Việt Nam, đình chỉ đối thoại về thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với Việt Nam sau khi cảnh sát Đức xác định công an Việt Nam đã tổ chức bắt cóc ông Trịnh Xuân Thanh (một viên chức đào tẩu sang Đức vì bị truy nã do tham nhũng) trên lãnh thổ Đức hồi Tháng Chín, 2017.

Đức và Slovakia trưng ra những bằng chứng cho thấy ông Tô Lâm không chỉ chỉ đạo mà còn trực tiếp tham gia vào việc đưa ông Thanh ra khỏi Châu Âu.

Hai năm sau, dư luận cả trong và ngoài Việt Nam rúng động khi Bộ Công An điều động một trung đoàn cảnh sát cơ động mở cuộc tấn công vào xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức (Hà Nội) lúc rạng sáng 9 Tháng Giêng, 2020, để loại bỏ sự phản kháng của dân chúng địa phương đối với việc chính quyền thu hồi 48 hécta đất.

Cuộc tấn công khiến ba sĩ quan công an tử thương do tai nạn, một thường dân (ông Lê Đình Kình) bị giết, 29 người bị bắt. Ông Tô Lâm, bộ trưởng Công An bị cáo buộc là chính phạm vì đã chỉ đạo hoặc đã để thuộc cấp sử dụng bạo lực lạm sát thường dân.

Năm sau nữa (2021), ông Tô Lâm tiếp tục nổi lềnh bềnh trên hệ thống truyền thông quốc tế và mạng xã hội khi video clip ghi cảnh ông ăn “bò dát vàng” được đưa lên Internet và được xem như một ví dụ điển hình về khả năng tiết chế, tư cách khi quốc gia đang khủng hoảng bởi COVID-19.

Ông Tô Lâm còn tiếp tục gây thêm hỗn loạn trong quản trị, điều hành quốc gia thông qua việc triển khai hàng loạt đại sự như thực hiện mã số định danh cá nhân, thiết lập hệ thống dữ liệu để hiện đại hóa quản lý dân cư, thay đổi hộ chiếu, gần đây là “sắp xếp lại giang sơn.”

Do vội vàng, áp đặt, thiếu viễn kiến, những kế họach này gây ra sự hỗn loạn kéo dài cả trong kinh tế lẫn sinh hoạt xã hội và không ai có thể trả lời bao giờ mới có thể tái lập trật tự, sự ổn định vì hệ thống công quyền không nhận sai, không công khai lộ trình điều chỉnh thế nào.

Tuy được xem là biểu tượng của quyền lực nhưng tự thân các scandal liên quan đến Tô Lâm cho thấy ông là đại diện của một loại quyền lực lệch lạc vì thiên về kiểm soát, áp đặt, không chính danh và né tránh trách nhiệm cả ở khía cạnh công vụ lẫn đạo đức. Bởi công an Việt Nam được ông Tô Lâm sử dụng như lực lượng hỗ trợ thâu tóm và duy trì quyền lực nên trong thực tế, công an không còn đơn thuần là ngành “thực thi luật pháp” mà là siêu bộ đảm nhận cả vai trò quản trị hành chính, sẵn sàng sử dụng bạo lực để cưỡng ép bất kỳ ai nghi ngại hay phản đối.

Việc Bộ Công An phình ra cũng như được sắp đặt để có thể can dự, chi phối tất cả các lĩnh vực chính là một loại bằng chứng cho thấy cả chính trị lẫn xã hội Việt Nam đang ở giai đoạn bất ổn nghiêm trọng. Sự tuân phục khi niềm tin vào thể chế nơi viên chức cũng như dân chúng sụt giảm không phải là ổn định, đó là khoảng lặng trước trận bão do quyền lực không có đối trọng, không được kiểm soát.

Lịch sử nhân loại chính là một loại thư viện cung cấp các bằng chứng chứng minh chẳng xứ sở hay triều đại nào có thể tồn tại khi duy trì sự ổn định bằng sợ hãi và nhẫn nhịn.

Tô Lâm đề ra “năm cộng” nhưng ông không đạt bất kỳ tiêu chí nào.

Chưa có nơi nào kết án Tô Lâm nhưng làm sao có thể gọi là “đức” khi ông là tạo ra hàng loạt sự kiện phản cảm, làm sao có thể xem là “tài” khi những ý tướng do ông khởi xướng, những kế hoạch do ông chỉ đạo triển khai gây ra sự hỗn loạn chưa biết đến lúc nào mới có thể dọn dẹp xong hậu quả.

Tương tự, với những gì đã biết cũng như đang thấy, chắc chắn chẳng có ai ở trong lẫn ngoài Việt Nam có thể dùng hai từ “uy tín” để dán vào Tô Lâm, nếu sòng phẳng cũng chẳng ai có thể khen ông có “tầm nhìn” hay tin ông có “khả năng triển khai mục tiêu lớn” khi việc thực thi thiên về cưỡng ép bất chấp hậu quả và tạo ra sự bất bình sâu rộng cả trong lẫn ngoài hệ thống. [kn]