Camille Nguyễn

Theo VNTB

Người dân nhiều tỉnh miền Trung đã trải qua trận lũ lụt kinh hoàng, gần như mỗi năm miền Trung đều tái diễn bi kịch: bão lũ ảnh hưởng đến sinh mạng, tài sản mất mát, sinh kể bị nhấn chìm theo dòng nước. Bao giờ cái vòng lặp này mới thật sự chấm dứt?

 Sáng ngày 9.12.2025, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì họp với các bộ, ngành, cơ quan Trung ương, trực tuyến với các địa phương về tình hình thực hiện “Chiến dịch Quang Trung” thần tốc xây dựng lại, sửa chữa nhà ở cho các hộ dân có nhà ở bị sập đổ, trôi, hư hỏng nặng do bão, lũ vừa qua, với mục tiêu sửa nhà hư hỏng trước cuối tháng 12, xây mới nhà sập trước cuối tháng 1.

“Không phải cái gì nhanh cũng là tốt, có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro như khó kiểm soát chất lượng, độ bền và giá. Biết là nhanh để còn kịp ăn Tết nhưng xây dựng không phải hành quân, tốc chiến tốc thắng, cần có độ bền vững dài hạn,” về chiến dịch thần tốc xây dựng lại, ông Nhân, một cư dân tại Sài Gòn chia sẻ.

Địa hình miền Trung dốc với các con sông ngắn nên khi mưa lớn xảy ra, nước sẽ tràn nhanh xuống vùng đồng bằng, gây ngập lụt. Thêm nữa còn là hiện tượng lũ quét, mưa lớn trên các sườn núi dốc cũng gây hiện tượng sạt lở. Rồi thì nước tích ở các hồ thuỷ điện, xả với lưu lượng lớn. Chính vì thế, bên cạnh những giải pháp như nâng cao chất lượng dự báo mưa, xây dựng các vùng đệm để trữ nước, xây dựng nhà dân có khả năng chống lũ… thì ở thượng nguồn cũng cần xem xét lại công tác quản lý rừng, thuỷ điện cũng như hồ chứa. Ở hạ lưu cũng cần gia tăng thêm sức chống chịu cho đô thị bằng các hạ tầng xanh và kiểm soát phát triển ven sông biển. Ở cửa biển, khai thông dòng chảy và quy hoạch lại hệ thống cảng – logistics theo hướng bền vững…

“Nếu đổ thừa do địa hình như vậy nên thuỷ điện phải xây dựng như vậy, vậy hoá ra mọi nguyên nhân từ địa hình, từ thiên nhiên à? Nói như vậy đồng nghĩa với vấn đề nếu muốn an toàn thì phải bỏ quê hương xứ sở mà đi à? Vậy tại sao khu vực khác, cũng địa hình ngập nước đó mà người ta không bị thiệt hại mà ngược lại còn dựa vào con nước để sống? Nếu bỏ xứ mà đi thì có gì mà để mà nói nữa, điều đó sẽ tạo ra khoảng cách, một nơi thì dân số quá đông trong khi đó một nơi thì quá ít hoặc một nơi thì nhiều lao động trẻ, còn một nơi thì toàn người già do không chịu rời đi. Bão lũ không giải quyết được, còn thêm bài toán về dân cư nữa,” cựu tổ trưởng tổ dân phố, ông Hai chia sẻ.

Thiệt hại do bão lũ gây ra, đặc biệt là tác nhân chính lại là thuỷ điện, việc Nhà nước “vào cuộc” xây dựng lại nhà cho dân, thiết nghĩ, đó cũng là chuyện rất thường tình, bởi đây là một phần trách nhiệm của chính phủ. Thiệt hại, sửa chữa là việc đương nhiên, tuy nhiên, nếu tiếp tục tái diễn những cảnh tương tự trong tương lai, liệu rằng cứ tiếp tục giải pháp nhà hư ở đâu thì mình sửa chỗ nấy? Và rồi, sẽ tựa như một cuốn phim, được chiếu đi chiếu lại, giãn cách theo từng mốc thời gian?

Miền tây sống chung với lũ; tích cực, chủ động sống chung an toàn Covid; câu chuyện bão lũ, thuỷ điện xả lũ ở miền Trung lại hoàn toàn không mới, thế mà mỗi khi có bão hay lũ, lại tái diễn những khung cảnh thương tâm, thiệt hại nặng nề không chỉ tài sản mà còn cả nhân mạng. Chính vì thế, xây dựng lại là chuyện nên làm nhưng cũng chỉ là phần ngọn, gốc rễ vẫn nên là giải quyết đến nơi đến chốn vấn đề, từ đó đưa ra giải pháp hiệu quả để tránh tình trạng này có thể tiếp tục tái diễn trong tương lai, bởi “phòng cháy vẫn hơn chữa cháy”