Thanh Hà

Theo RFI

Hôm nay 20/11/2025, một phái đoàn của Mỹ đến Kiev để thảo luận về kế hoạch của Nhà Trắng vãn hồi hòa bình cho Ukraina. Kế hoạch 28 điểm này lấy lại phần lớn những yêu sách của Matxcơva, trong đó bao gồm cả việc yêu cầu Ukraina nhượng bộ lãnh thổ cho Nga và giảm quân số. Đề xuất của chính quyền Trump khai tử chương trình thành lập một lực lượng quốc tế gìn giữ hòa bình cho Ukraina một khi chấm dứt chiến tranh.

Thông tín viên Vincent Souriau từ Washington tổng hợp một số những điểm chính trong kế hoạch mà Hoa Kỳ đề xuất để chấm dứt chiến tranh Ukraina :

« Trước hết là từ bỏ vùng Donbass. Kế hoạch của Nhà Trắng nhằm đặt các vùng Luhansk và Donetsk dưới sự kiểm soát của Nga. Trong khi đó, cho đến nay, Ukraina vẫn kiểm soát gần 15% lãnh thổ các khu vực này. Căn cứ vào các tài liệu của kế hoạch nói trên, Donbass sẽ trở thành một vùng đệm phi quân sự, các chiến tuyến ở Kherson và ở Zaporijjia sẽ được giữ nguyên trạng như hiện nay. Kế hoạch nói trên cũng đề cập đến việc Hoa Kỳ từng bước giảm viện trợ cho Ukraina, bắt đầu bằng việc ngừng cung cấp các loại vũ khí tầm xa có khả năng tấn công lãnh thổ Nga. Văn bản nói đến việc quân đội Ukraina cắt giảm một nửa quân số. Hiện tại, Ukraina có khoảng 900.000 binh sĩ tại ngũ.

Thêm hai điểm cuối cùng trong kế hoạch của Mỹ: Văn bản này cấm triển khai binh sĩ nước ngoài trên lãnh thổ Ukraina. Nói một cách khác, kế hoạch loại bỏ trên thực tế liên minh các nước tình nguyện vì Ukraina, vốn được thúc đẩy từ nhiều tháng qua bởi Pháp và Vương quốc Anh.

Cuối cùng, về mặt văn hóa, tài liệu này quy định rằng tiếng Nga trở thành ngôn ngữ chính thức ở Ukraina. Đây là điều chưa từng có kể từ khi bản Hiến Pháp mới của Ukraina bắt đầu hiện hành từ năm 1996. Về tôn giáo, kế hoạch của Nhà Trắng chủ trương giáo hội Chính thống Nga có được quy chế hợp pháp tại Ukraina ».

Phản ứng của Kiev

Kiev đón nhận kế hoạch 28 điểm này của Mỹ như thế nào ? Từ thủ đô Ukraina, thông tín viên Emmanuelle Chaze cho biết :

« Trên thực tế, kế hoạch được trình bày như một giải pháp vãn hồi hòa bình, không hơn không kém đòi Ukraina đầu hàng. Trước mắt, cho đến lúc này, Kiev không thể chấp nhận một số điểm trong dự án. Mấy chốt của vấn đề liên quan đến đòi hỏi nhượng bộ lãnh thổ trong kế hoạch mà Hoa Kỳ đề xuất: Ukraina nhượng lại toàn bộ Donbass, tức là giao cho Nga một phần ba vùng Donetsk mà cho đến nay Nga vẫn chưa chiếm được bằng biện pháp quân sự. Matxcơva giữ nguyên đòi hỏi này từ năm 2014 và đã nhắc lại trong các cuộc đàm phán gần đây ở Istanbul. Về phía Ukraina, nhượng bộ lớn nhất có thể cân nhắc là bắt đầu đàm phán về một lệnh ngừng bắn dựa trên cơ sở các chiến tuyến hiện tại.

Những đề xuất khác, như việc cắt giảm mạnh đến một nửa quân số của Ukraina hay việc Hoa Kỳ giảm viện trợ quân sự đều sẽ khiến Kiev không còn khả năng tự vệ trước sự xâm lược của Nga. Cuối cùng, về mặt Hiến Pháp, Matxcơva đòi tiếng Nga trở lại làm ngôn ngữ chính thức của Ukraina. Rò ràng là điện Kremlin vẫn đòi Ukraina đầu hàng trên tất cả mọi phương diện ».

Phản ứng của châu Âu

Liên Hiệp Châu Âu đồng loạt cho rằng tương lai của Ukraina phải do người dân Ukraina định đoạt. Kế hoạch hòa bình phải bảo đảm « quyền chủ quyền, sự tồn tại và nền dân chủ cho Ukraina ». Lãnh đạo Ngoại Giao châu Âu Kaja Kallas nhấn mạnh, Ukraina và các nước châu Âu « cần có tiếng nói » trong kế hoạch vãn hồi hòa bình cho Ukraina. Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot tuyên bố « một kế hoạch hòa bình không phải là một sự đầu hàng » và ông tin rằng người dân Ukraina sẽ bác bỏ mọi hình thức của một sự đầu hàng. Pháp đồng thời kêu gọi các nước trong Liên Hiệp Châu Âu cùng bảo vệ một nền hòa bình « công bằng và dài lâu » cho Ukraina trước những tham vọng và tính toán của Vladimir Putin.