Thùy Dương

Theo RFI

Tại cuộc họp cấp ngoại trưởng do Thổ Nhĩ Kỳ tổ chức tại Istanbul hôm thứ Hai 03/11/2025 về tương lai Gaza, bảy nước Hồi Giáo bao gồm Ả Rập Xê Út, Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, Indonesia, Jordani, Pakistan, Qatar và nước chủ nhà Thổ Nhĩ Kỳ đã nhất trí về việc Palestine là bên duy nhất lãnh đạo tại Gaza, đồng thời bác bỏ việc áp đặt « một cơ chế giám hộ mới » đối với vùng đất này của người Palestine.

Theo AFP, phát biểu với báo chí sau cuộc họp, ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan nhấn mạnh : « Người Palestine phải lãnh đạo người Palestine, và người Palestine phải tự bảo đảm an ninh của chính mình (…) Gaza cần được tái thiết và người dân cần được trở về nhà. Cần chữa lành vết thương. Nhưng không ai muốn thấy một cơ chế giám hộ mới xuất hiện (…) Bất kỳ biện pháp nào được tiến hành để giải quyết vấn đề Palestine đều không được gây nguy cơ làm phát sinh những vấn đề mới ».

Liên quan đến việc triển khai một lực lượng quốc tế để bình ổn Gaza, ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ nhận định sẽ cần nhiều thời gian. Cuộc họp lần này là dịp để Ankara tái khẳng định vai trò của mình, trong bối cảnh Israel đã nhiều lần phản đối việc để Thổ Nhĩ Kỳ tham gia lực lượng quốc tế ổn định tình hình Gaza.

Về phía Ai Cập, ban đầu có tên trong danh sách các nước tham gia cuộc họp ở Istanbul, nhưng cuối cùng ngoại trưởng Badr Abdel Ati đã vắng mặt. Lý do được đưa ra là cuộc họp với cố vấn của tổng thống Mỹ Donald Trump về các vấn đề Ả Rập và Châu Phi. Mặt khác, Ai Cập cũng không muốn Thổ Nhĩ Kỳ có ảnh hưởng ngày càng lớn trong hồ sơ Gaza.

Từ Cairo, thông tín viên Alexandre Buchianti tường trình:  

« Vấn đề châu Phi là trọng tâm chính của các cuộc thảo luận (giữa đại diện Mỹ và Ai Cập). Chính quyền Cairo muốn tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra sáng kiến để giải quyết tranh chấp với Ethiopia về sông Nil sau khi đập thủy điện Đại Phục Hưng được xây dựng. Ai Cập cáo buộc Ethiopia từ chối mọi cuộc đàm phán nghiêm túc để bảo đảm lượng nước sông Nil Xanh chảy từ Ethiopia sang Sudan và Ai Cập.

Đây được xem là vấn đề thiết yếu đối với một quốc gia vốn đã ở dưới ngưỡng nghèo khó về nước. Cố vấn của tổng thống Donald Trump cho biết Hoa Kỳ sẵn sàng làm trung gian hòa giải về vấn đề này.

Cuộc gặp này cũng là lý do để ngoại trưởng Ai Cập không tham dự cuộc họp cấp bộ trưởng tại Istanbul về hồ sơ Gaza. Mặc dù Cairo và Ankara đã hòa giải, nhưng Ai Cập không đánh giá cao vai trò ngày càng tăng của Thổ Nhĩ Kỳ đối với thế giới Ả Rập. Theo các nguồn tin đáng tin cậy tại Cairo, đối với Ai Cập, việc Thổ Nhĩ Kỳ tham gia vào các nỗ lực tái thiết Gaza thì được, nhưng Thổ Nhĩ Kỳ không thể có vai trò hàng đầu tại dải đất của người Palestine này. ».

Liên quan đến Iran, AFP cho biết lãnh đạo tối cao Iran, giáo chủ Ali Khamenei, hôm qua 03/11 đã loại trừ mọi khả năng hợp tác với Mỹ chừng nào Washington chưa thay đổi chính sách trong khu vực, bao gồm cả việc ủng hộ Israël. Khamenei phát biểu : « Nếu họ từ bỏ hoàn toàn sự ủng hộ chế độ Do Thái, rút ​​các căn cứ quân sự (khỏi khu vực) và không can thiệp vào khu vực này, thì (việc hợp tác) có thể được xem xét ».