Thu Hằng

Theo RFI

Cam Bốt là chặng dừng chân cuối cùng trong vòng công du ba nước Đông Nam Á của chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ngày 17/04/2025, Cam Bốt và Trung Quốc đã ký thỏa thuận trị giá 1,2 tỉ đô la tài trợ cho dự án kênh đào Funan Techo dài 151,2 km từ gần thủ đô Phnom Penh đến vịnh Thái Lan.

Theo thông cáo ngày 18/05 của ban quản lý dự án chính phủ Cam Bốt, được AP trích dẫn, “kênh đào sẽ tạo ra một hành lang đường thủy nội địa mới có khả năng tiếp nhận tàu thuyền có trọng tải lên đến 3.000 tấn”. Công trình sẽ bao gồm việc đào kênh, xây dựng các âu tàu, cơ sở hạ tầng hàng hải và hậu cần. Dự án kênh đào sẽ tạo ra “đến 50.000 việc làm trực tiếp và gián tiếp tại Cam Bốt”.

Còn theo ông Vương Thông Châu (Wang Tongzhou), chủ tịch tập đoàn Xây dựng Giao thông Trung Quốc (CCCC), “sau khi hoàn thành, kênh đào sẽ giảm đáng kể chi phí vận tải ở Cam Bốt và thúc đẩy ngành công nghiệp của Cam Bốt lên mức trung bình đến cao của chuỗi giá trị”. Tập đoàn CCCC nằm trong danh sách đen của Mỹ vì giúp quân đội Trung Quốc xây dựng và quân sự hóa các đảo nhân tạo ở Biển Đông.

Dự án được khởi công ngày 05/08/2024 nhưng sau đó bị đình chỉ mà không rõ lý do, dù thủ tướng Cam Bốt Hun Manet từng tuyên bố công trình sẽ được thi công “bất kể chi phí là bao nhiêu” vì dự án thúc đẩy “uy tín quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ và sự phát triển của Cam Bốt”.

Được mô tả là hợp đồng đối tác công tư, thỏa thuận được phó thủ tướng Sun Chanthol thay mặt cho chính phủ Cam Bốt và Ieng Sunly của Công ty TNHH Đường thủy nội địa ven biển Funan Techo, đối tác tư nhân, ký kết. Dự án được phát triển theo hình thức xây dựng-vận hành-chuyển giao, trong đó các nhà đầu tư Cam Bốt nắm 51% cổ phần và các nhà đầu tư Trung Quốc nắm giữ 49%.

Giới chuyên gia lo ngại về tác động của dự án đến môi trường, làm thay đổi dòng chảy của sông Mêkông, sinh kế của người dân, đặc biệt là ở hạ nguồn. Tuy nhiên, thỏa thuận giữa Trung Quốc và Cam Bốt khẳng định “đánh giá tác động môi trường nghiêm ngặt do 48 chuyên gia thực hiện đã xác nhận tác động môi trường là tối thiểu”. Ngoài ra, chính phủ Cam Bốt cũng nhấn mạnh đến nỗ lực nhằm giảm thiểu việc tái định cư và tiến hành “bồi thường và tham vấn một cách có trách nhiệm”.